Εμπορία ανθρώπων και Ποινικό Δίκαιο

του Βασίλειου Α. Βασιλικόπουλου, Φοιτητή Νομικής Σχολής ΔΠΘ

Η ανθρωπότητα διανύει τον 21ο αιώνα. Οι άνθρωποι προοδεύουν, εξελίσσονται με γεωμετρική πρόοδο σε κάθε έκφανση της καθημερινής ζωής , όπως η επιστήμη και η τέχνη . Αδιαφιλονίκητα, στα πλαίσια αυτής της γενικότερης ανάπτυξης, η ελευθερία και ο σεβασμός στην ανθρώπινη ζωή, αποτελούν κάποια από τα σημαντικότερα και θεμελιώδη κεκτημένα του σύγχρονου ανθρώπου. Εντούτοις υπάρχουν ενέργειες που διαταράσσουν στον μέγιστο βαθμό την ελευθερία αυτή όχι μόνο σε ενδοκρατικό, αλλά και σε διεθνές επίπεδο. Η βασικότερη μορφή κλονισμού της ανθρώπινης ελευθερίας είναι η εμπορία ανθρώπων. Ως «θεσμός» καθιστά τον άνθρωπο αντικείμενο εμπορίου και συναλλαγών με σκοπό το οικονομικό κέρδος . Εμφανίζεται με πληθώρα μορφών, όπως η σεξουαλική εκμετάλλευση και δουλεία , η καταναγκαστική εργασία ανηλίκων κλπ, ενώ αξίζει να σημειωθεί οτι συνιστά την τρίτη ταχύτερα διαδεδομένη εγκληματική ενέργεια παγκοσμίως μετά την εμπορία ναρκωτικών και όπλων.

Σε εθνικό επίπεδο, η ελληνική έννομη τάξη διαμόρφωσε επί της ουσίας το νομοθετικό πλαίσιο γύρω από την εμπορία ανθρώπων, με τον Ν. 3064 / 2002 . Με τον τρόπο αυτό, η εμπορία τυποποιήθηκε ποινικά και αποτέλεσε αυτοτελές ποινικό αδίκημα στο άρθρο 323Α του Ποινικού Κώδικα. Το εν λόγω αδίκημα εντάχθηκε με άλλα λόγια στο κεφάλαιο των εγκλημάτων κατά της προσωπικής ελευθερίας και έκτοτε έχει υποστεί σημαντικό αριθμό τροποποιήσεων με νόμους όπως ο Ν. 4198/ 2013 και ο Ν. 4531 / 2018. Η σωματεμπορία επέφερε ποινικές κυρώσεις και πριν τον Ν.3064/2002, μέσω του άρθρου 322 ΠΚ, ωστόσο παρατηρήθηκε ιδιαίτερη δικαστική επιείκεια στην εκδίκαση τέτοιων υποθέσεων, με αποτέλεσμα να γεννηθεί η επιτακτική ανάγκη να υπάρξει ένα αυστηρότερο νομικό πλαίσιο ως προς το συγκεκριμένο αδίκημα. Αξίζει να αναφερθεί ότι στην παράφραφο 1 του άρθρου 323Α ΠΚ, προβλέπεται ποινή κάθειρξης έως 10 έτη και χρηματική ποινή για όποιον «με χρήση βίας , απειλή βίας ή άλλων εξαναγκαστικών μέσων ή με επιβολή κατάχρησης εξουσίας , στρατολογεί, απάγει, μεταφέρει, κατακρατεί παράνομα , υποθάλπει, παραδίδει ή παραλαμβάνει άλλον με σκοπό την εκμετάλλευσή του» .

Εν τέλει συνιστά μαζική παραδοχή, πως όσο υπάρχουν άνθρωποι που μετατρέπονται σε αντικείμενα αγοραπωλησίας και η ελευθερία τους καταστρατηγείται με τόσο ειδεχθή τρόπο, η ανθρωπότητα όχι μόνο απομακρύνεται από την εξέλιξη και την ανάπτυξη της , αλλά τουναντίον βυθίζεται στον σκοταδισμό και την κοινωνική εξαθλίωση αποπνέοντας μία αίσθηση σύγχρονου μεσαιωνισμού. Η καταστολή τέτοιων φαινομένων αποτελεί αδήριτη ανάγκη να επιτευχθεί η χορήγηση βιβλίων στα παιδία, αντί των όπλων, και αν σε κάθε γυναίκα δοθεί η ελευθερία και ο σεβασμός που της αξίζει, μακριά από κάθε καταπιεστική συμπεριφορά και κοινωνική κατακραυγή.