Η έννοια του διαζευκτικού δόλου

Της Ειρήνης Φ. Νάνου, Φοιτήτριας Νομικής, ΑΠΘ

Στον ελληνικό Ποινικό Κώδικα ο δόλος (dolus) ορίζεται στο άρθρο 27 πάρ.1: ΄΄ Με δόλο ( πρόθεση ) πράττει όποιος θέλει την παραγωγή των περιστατικών που κατά το νόμο απαρτίζουν την έννοια κάποιας αξιόποινης πράξης. Επίσης όποιος γνωρίζει ότι από την πράξη του ενδέχεται να παραχθούν αυτά τα περιστατικά και το αποδέχεται΄΄.

Από τον ορισμό συνάγεται ότι ο δόλος συγκροτείται από δύο στοιχεία, το γνωστικό και το βουλητικό. Ο δράστης διαπράττει ένα έγκλημα με δόλο, όταν γνωρίζει ως βέβαιο ή ως ενδεχόμενο το αποτέλεσμα της πράξης του και το επιδιώκει ή απλά το αποδέχεται.

Μία από τις ειδικότερες εκφάνσεις του αποτελεί η περίπτωση του διαζευκτικού δόλου. Για διαζευκτικό δόλο γίνεται λόγος όταν ο δράστης κατευθύνει την εγκληματική ενέργεια στην πραγμάτωση δύο ή περισσότερων άδικων αποτελεσμάτων, που πληρούν την αντικειμενική υπόσταση δύο ή περισσότερων αντίστοιχων εγκλημάτων, αλλά πιστεύει ότι μόνο ένα από τα αποτελέσματα αυτά θα επέλθει.

Για παράδειγμα, ο Α ρίχνει τη μοναδική σφαίρα που του απέμεινε κατά δύο αστυνομικών που τον καταδιώκουν γνωρίζοντας ότι είναι δυνατόν να προκαλέσει το θάνατο ενός απ΄αυτούς. Σε αυτή την περίπτωση, ο Α θα ευθύνεται για εκ προθέσεως ανθρωποκτονία εκείνου που σκότωσε, σε αληθινή κατ΄ιδέα συρροή με απόπειρα ανθρωποκτονίας του άλλου αστυνομικού. Αν δεν σκοτωθεί κανείς τότε θα μιλάμε για δύο απόπειρες ανθρωποκτονίας σε αληθινή κατ΄ιδέα συρροή. Σύμφωνα με άλλη άποψη, ο Α θα ευθύνεται μόνο για ένα έγκλημα καθώς στη διάζευξη το ένα σκέλος αποκλείει το άλλο.

Αν από την άλλη, τα διαζευκτικά εγκλήματα είναι διαφορετικού είδους ή βαρύτητας λόγου χάρη ο Α πυροβολεί εναντίον του αστυνομικού και του σκύλου του, τότε σύμφωνα με την πρώτη άποψη υπάρχει αληθινή κατ΄ιδέα συρροή του πραγματωμένου εγκλήματος με απόπειρα του άλλου, ενώ, κατά την άλλη άποψη θα έχουμε μόνο ένα έγκλημα και ο Α θα ευθύνεται για το βαρύτερο ως προς το οποίο έχει δόλο. Η δεύτερη αυτή πάντως άποψη παραβλέπει το γεγονός πως και το έννομο αγαθό που τελικά σώθηκε, κινδύνευσε και μάλιστα καλυπτόταν από το διαζευκτικό δόλο του δράστη.